محجور، به شخصی گفته می شود که از تصرف در اموال و حقوق مالی و غیر مالی خود منع شده است.
محجورین به سه گروه اصلی صغار، افراد غیر رشید و مجانین تقسیم می شوند. فلسفه ایجاد گروه محجورین، حمایت از تصرفات آنها در امور مالی و غیر مالی است، تا از تصرف اشتباه آنها جلوگیری شود لذا نصب قیم و امین برای این افراد، الزامی است.
محجور در اصطلاح حقوقی به کسی گفته میشود که از بخشی از تصرفات و اعمال حقوقی منع شده است.
به عبارت دیگر حجر عبارت است از منع شخص به حکم قانون از اینکه بتواند امور خود را بهطور مستقل و بدون دخالت دیگری اداره کند و شخصا اعمال حقوقی انجام دهد و فاقد اهلیت استیفا باشد. محجور از ریشه حجر و به معنی منع و بازداشتن برگرفته شده است.
به محض متولد شدن، افراد دارای حق و حقوقی میشوند ولی برای استفاده از این حق و حقوق باید اهلیت (استیفا) داشته باشند.
اهلیت به معنای توانایی فرد برای دارا شدن حق می باشد که به دو دسته اهلیت تمتع و اهلیت استیفا تقسیم میگردد:
توانایی فرد برای دارا شدن حق را میگویند که هر فرد از زمان تولد دارای آن است.
توانایی فرد برای اجرای حق را میگویند انجام برخی امور نیازمند داشتن اهلیت استیفا میباشد مانند: ازدواج و انجام انواع معاملات افرادی که توانایی انجام امور خود را نداشته باشند محجور نامیده میشوند.
همانطور که از نامش پیداست، صغیر به شخصی گفته می شود که به رشد و بلوغ نرسیده است. همه ما می دانیم که کودکان نمی توانند در مسائل مالی تصمیمات درستی بگیرند و درک کافی از این مسائل را ندارند.
از این رو قانون برای حمایت از آن ها هرگونه دخل و تصرف در اموال و حقوق مالیشان را ممنوع کرده است مگر به حکم قانون. به همین دلیل صغار را محجور در نظر می گیریم.
سفیه یا غیر رشید به شخصی گفته می شود که عقل معاش ندارد. در واقع این اشخاص با آنکه بالغ هستند، توانایی تشخیص ارزش مالی اموال را ندارند. لذا امکان تصرف در اموال و حقوق مالی خود را ندارد.
سفیه میتواند هبه (کادو، مال بلاعوض) دریافت کند و در امور غیرمالی خود نیز امکان دخالت دارد.
مجنون به کسی گفته می شود که به طور کامل از نظر عقلی دچار مشکل است. مجنون یا دیوانه دارای درجات مختلفی است، اما همانطور که در قانون آمده است، در هر صورت باعث محجور شناخته شدن شخص می شود.
محجورین به سبب صغر سفه یا جنون قادر به انجام امور مالی یا غیر مالی خود نیستند. به همین دلیل، بر اساس حقوق ایران باید حمایت هایی از این گروه افراد صورت بگیرد.
به عنوان نمونه، اشخاص سفیه، توانایی انجام معامله ندارند و یا اشخاص مجنون نه می توانند معامله کنند و نه حتی ازدواج کنند.
به همین منظور مداخله اشخاصی برای حمایت از محجورین، ضروری است؛ حتی در مورد تعیین مهریه محجورین از جمله شخص مجنون باید اشخاص دیگری همچون پدر یا قیم آنها دخالت کنند.
موسسه حفاظتی و مراقبتی حافظان آسایش یاس پیشرو در ارائه خدمات حفاظت فیزیکی و الکترونیکی